Przyroda i turystyka
Kraina Święciańska słynie nie tyle z rozwiniętego przemysłu, ile z unikalnej przyrody: niebieskookich jezior, zielonych lasów, błękitnej wstęgi Żejmiany (Žeimena), kurhanów i wzgórz zamkowych. Rejon ma pokaźny dorobek spuścizny kulturalnej, stąd też turystyka ma szerokie perspektywy rozwoju.
Mając zamiar dobrze wypocząć i ciekawie spędzić czas z rodziną lub przyjaciółmi, nie trzeba jechać do dalekich krajów, wystarczy wybrać się do rejonu Święciańskiego i wspaniale spędzić czas nad czystymi i przejrzystymi jeziorami tej krainy.
Zbiorniki wodne zajmują aż 3 proc. powierzchni rejonu, do których należy 289 jezior. Największe z nich – Kretony (Kretuonas), ok. 800 ha, posiadające 6 wysp. Wielką wyspę (19 ha) upodobały sobie ptaki. Nieprzypadkowo jezioro Kretony zostało ogłoszone rezerwatem ornitologicznym. Znajdujące się nad jeziorem miejscowości są unikatowe pod względem archeologicznym, pochodzą z czasów neolitu i przyciągają licznych archeologów.
Południowe obrzeża rejonu omywają brzegi Wilii (Neris), z północy na południe – jej dopływ Żejmiana, do której wpadają Lakaja (Lakaja), Perszokszna (Peršokšna), Mera (Mera) i mnóstwo mniejszych rzeczek. Żejmiana, jak też inne rzeki i jeziora, nęci przejrzystością i czystością, dlatego upodobały ją łososie, pstrągi, certy.
Grzbiet Wyżyny Święciańskiej (Švenčionių aukštuma), gdzie najwyższym punktem w rejonie jest Wzgórze Girdziuliszki (Girdžiuliškės kalnas) – 250 m), dzielą dwa dorzecza – Niemna (Nemunas) i Dźwiny (Dauguva). Ze względu na wysoki poziom nad morzem (160-170 m), rzeki rejonu są wartkie i „młode”, czyli wypływające. Podróżując po Litwie drogą wodną turyści łatwo mogą dotrzeć do Bałtyku (Baltijos Jūra) z najbardziej wysuniętego na wschód punktu kraju, nie tylko Żejmianą, Wilią i Niemnem, ale też rzekami koryta Dźwiny.
Ogromne bogactwo rejonu stanowią zajmujące 53 proc. powierzchni lasy. Jest tu mnóstwo zwierzyny: zające, lisy, wilki, sarny, łosie. Można więc wybrać się na polowanie. Na terenie leśnictwa Hoduciszek (Adutiškės) są wyznaczone obszary 2543 ha przeznaczone dla łowów komercyjnych. Przeważają tu lasy liściaste, nienaruszone przez cywilizację, przyciągające myśliwych z zagranicy.
Większa część Puszczy Łabonarskiej (Labanoro giria) znajduje się w rejonie Święciańskim. W puszczy tej jest ponad 80 jezior, w dolinach u stoku, porośniętych sosnami wzgórz wiją się rzeczki. Rośnie tu wiele rzadkich roślin, w strumykach i jeziorach jest mnóstwo ryb.
Wiele pięknych zakątków przyrody jest we Wschodniej Auksztocie (Rytų Aukštaitija). Aby zachować i propagować te wartości, został założony Narodowy Park Auksztoty (Aukštaitijos nacionalinis parkas), Regionalne Parki Łabonarskie: Syrweta i Asweja (Sirvėtos ir Asvejos regioniniai parkai). Wygodnie przez te parki wędruje się na pieszo, rowerami, drogą wodną.
Przyroda nie szczędzi urody krainie Święciańskiej. Wśród zielonych gajów, jaskrawo kwitnących łąk nie brak chronionych, wyjątkowych pomników przyrody.
W słoneczny i upalny letni dzień orzeźwi i doda sił woda ze Źródła Linasa (Lino Verdenė). Woda jest w nim czysta niczym łza. Ludzie powiadają, że ma ona cudowną moc i uzdrawia wszelkie choroby. Istnieje wiele opowieści i legend na temat niezwykłej siły, jaką posiada to źródło. Przed wycieńczającym letnim słońcem schronić się można w altanie z 26 lip w Świętej (Šventa). Wieś Róg Jabłoni (Obelų Ragas) w starostwie Kołtyniany (Kaltanėnų seniūnija) słynie z długowiecznego jałowca, który ma aż trzynaście pni. Nie sposób wymienić wszystkie pomniki przyrody, a każdy z nich jest wyjątkowy, każdy ma swoje legendy i przypowieści.
To zaledwie krótka znajomość z Krainą Święciańską. W tej pięknej krainie można trafić w objęcia natury, poczuć zapach prastarych gajów, usłyszeć tajemnicze szemranie rzek i strumyków, zanurzyć się w przejrzystych, niczym kryształ falach jezior, poznać wspaniałych jej mieszkańców, ich tradycje, dzieje, ciekawe legendy, usłyszeć pieśni. Serdeczne przyjęcie, jakie spotyka tu wszystkich gości, sprawia, iż wracają tu wciąż i wciąż.
Od zielonych szczytów na zachodzie po Hoduciszki daleko na horyzoncie, od zakoli rzeki Wilii po zbocza Nalszczan Północnych – rejon święciański położony we wschodniej części Litwy charakteryzuje się wielką różnorodnością krajobrazów.
Zabytki, które można znaleźć na terenie całego rejonu przypominają ludziom, gdzie od dawien dawna żyli i mieszkali i jaką wartość ma dla nich ta litewska ziemia…