Centrum starostwa Kaltanėnai, położone jest o 26 km od Švenčionys. W Kaltanenai mieszka 239 osób. W okolicy znajduje się 29 wiosek. Większe – to Ožkiniai, Kukliai, Berniūnai, Šakališkė.
Sieć hydrograficzna składa się z rzek Žeimena i Kiaunė. Žeimena to rzeka duża, bierze swój początek w Kaltanėnai i wpada do Wilii. Długość Žeimeny wynosi 80 km. Powierzchnia basenu, z którego zbiera wodę, wynosi 2 792,7 km². 31% powierzchni dorzecza pokrywają lasy, 10% bagna, 7% jeziora. Rzeka jest wodnista. W Kaltanėnai, gdzie Žeimena wypływa z jeziora Žeimenis, średnia warstwa wodonośna roku wynosi około 27 m³ / sek. Žeimena to rzeka równin. Płynie wzdłuż odcinka piaskownicy, która rozciąga się na południowo-wschodnim krańcu. Žeimeną podróżują od czasów starożytnych, tzn. od ery kamienia łupanego. Wraz z pojawieniem się szlaków lądowych, znaczenie Žeimeny, jako drogi wodnej, zmniejszyło się. Rzeka pozostała jednak ważna, płynięto po niej tratwami.
Kaltanėnai znajduje się na terenie Parku Narodowego Aukštaitija i Parku Regionalnego Labanoras. Rosną tu brzozy, świerki, lasy sosnowe. Lasy są zamieszkane przez większe zwierzęta kopytne (np. dziki), wiele tu jest również zwierząt drapieżnych (np. lisy, jenoty itp.).
Kaltanėnai były wspominane w źródłach pisanych już w latach 1432-1440 jako dwór, od XVII wieku – jako miasteczko. W 1633 roku zbudowano tu kościół, założono klasztor franciszkanów, a obok niego – szkołę.
W 1832 roku klasztor i szkoła franciszkanów zostały zamknięte. W 1833 roku na terenie dawnego klasztoru utworzono jednostkę wojskową. Później budynki te pozostawiono na pastwę losu. Uszkodzony został również kościół Kaltanėnai. W czasie wojny 1654-1667 kościół spłonął, a odbudowany dopiero w 1696 roku jako kościół z krawędziową dzwonnicą.
W latach 1870-1875 miasteczko liczyło 22 zagrody, liczba mieszkańców wyosiła 197 osób. Odbywały się tu duże targi bydła i koni. W 1902 roku zatwierdzono projekt przebudowania klasztoru na kościół. Projekt opracował architekt A. Filipowicz – Dubovikas. Zgodnie z pomysłem autora, w latach 1903-1909, pod opieką księdza Mykolasa Meštikisa, w miejscu ołtarza, umieszczono monumentalny kamień, którego łacińska inskrypcja głosi “Był kościół”. Kościół Kaltanėnai przez krótki okres czasu miał wielu gospodarzy. Dwóch z nich spoczęło na cmentarzu przykościelnym: ksiądz M. Meštikis został pochowany w 1916 r. i doktor nauk teologicznych, mnich marianin ks. Norbertas Skurskis, który zmarł w Kaltanėnai w 1973 r.
Ziemia Kaltanenai wyhodowała wiele sławnych osobowości. Jedną z nich jest członek Sejmu Republiki Litewskiej, sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, habilitowana doktor nauk społecznych Kazimiera Danutė Prunskienė (ur. 1943). Znaczące dzieła stworzył pochodzący z tych miejsc ksiądz Jonas Burba (1851 – 1915), dystrybutor prasy litewskiej i propagator idei trzeźwości; zakrystianin K. Baužys, księgonosz, założyciel tajnej szkółki litewskiej; organista Jonas Petrauskas (1873 – 1937). Pisarze: Gediminas Isokas, Leonardas Grudzinskas. Geograf prof. Česlovas Kudaba (1934–1993). Konserwator przyrody i botanik Kęstutis Balevičius.
Historia szkoły w Kaltanenai jest ściśle związana z zakonem mnichów franciszkanów, którzy tu zostali zaproszeni przez Jonasa Narbutasa w 1633 roku. W 1781 roku franciszkanie rozpoczęli nauczanie 4 uczniów w klasztorze, a w 1797 roku istniała już szkoła dwóklasowa. W latach 1803-1805 było tu 42 uczniów. Nauczanie odbywało się w języku polskim. Po powstaniu 1831 roku władze carskie zlikwidowały klasztor i zamknęły szkołę. W 1920 roku Kaltanėnai były zajęte przez wojsko polskie i pozostawały w składzie Polski do 1939 roku, natomiast okolice Kaltanenai – w składzie państwa litewskiego. Ksiądz M. Meštikis wprowadził w tutejszym kościele śpiewy w języku litewskim. W latach 1936-1937 szkoła została odbudowana. Podczas budowy nowego budynku zajęcia odbywały się w sali parafialnej przy kościele oraz w domu żydowskim (później był tu warsztat szkolny, obecnie jest to dom mieszkalny). Po powrocie Wilna do Litwy wszystko się zmieniło w Kaltanėnai: język litewski wrócił do szkoły, a szkoła stała się podstawową. Obecnie w lokalu szkoły działa Centrum Edukacji i Turystyki. Centrum jest nadal jedyną tego typu placówką edukacyjno-turystyczną na Litwie, która oprócz głównego pozaformalnego programu edukacji dzieci i różnych usług turystycznych, świadczonych przez ośrodek, realizuje zarówno programy edukacji przedszkolnej jak i podstawowej. Każdego roku odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń – spotkania, wędrówki turystyczne…
W starostwie Kaltanėnai jest sklep, bar, klub wiejski, przychodnia lekarska, tartak, biblioteka, poczta, klinika weterynaryjna, kościół, zagroda A. Prunskuvienė w pobliżu Žeimeny (Kaltanėnai, powiat Švenčionys, tel. (8 387) 443 25, tel. (8 615) 496 69). W zagrodzie znajduje się sala na uroczystości, która nadaje się na konferencje i seminaria. Są tu do dyspozycji gości: internet, sauna, rowery, łodzie, rowery wodne, wypożyczalnia kajaków. Od 25 lat wypożyczalnia kajaków „Grig“ przyciąga turystów do Kaltanėnai, jest pierwszą firmą, która rozpoczęła świadczenie usług wynajmu kajaków na Litwie. Zagroda turystyki wiejskiej “Žeimenos vingis” (wieś Kukliai, ul. Kalnų 12, tel.: (8 699) 32 297) w okręgu Kaltanėnai ma dwie społeczności wiejskie: społeczność wiejską Kaltanėnai, jej przewodniczącego Algirdasa Breidokasa i gminę wiejską Berniunai “Mojus”, jej przewodniczącą jest Ona Raguckienė.
Kontakt:
Švenčionėlių ul. 34, LT-18239 Kaltanėnai, Švenčionių r. sav.
Tel. (8 387) 41 402, 41 403
Faks (8 387) 41 402, 41 403
E-mail: kaltanenai@svencionys.lt